Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Bestaande kader

Beeldkwaliteitskader
Vanaf 2013 is het Beeldkwaliteitskader Openbare Ruimte van kracht, gebaseerd op het door de raad vastgestelde sobere “Nieuw Houtens Niveau”.
Samengevat worden de volgende typen areaal, locaties en bijbehorende kwaliteitsnormen gehanteerd:  

* In 2021 voor onkruid op verharding verlaagd van B naar C.

Meerjarenopgave
In 2015 zijn de Kaders vervolgtraject programma-BOR voor groot onderhoud en vervanging door de raad vastgesteld. Hierin staan de meerjarenopgaven voor het planmatig beheer van de openbare ruimte. Om die opgaven te realiseren is een aantal financiële maatregelen genomen om de Bestemmingsreserve BOR (t.b.v. groot onderhoud en vervanging (GO+V) op niveau te houden en om eventueel investeringen in innovaties binnen het BOR programma mogelijk te maken. Ook is een 5-tal bedrijfswaarden vastgesteld (kosten/baten, beeldkwaliteit, duurzaamheid, kwaliteit leefomgeving, en draagvlak) die leidend zijn in het maken van keuzes in (vernieuwd) beheer..

Stand van zaken en planning

Actualisatie meerjarenopgave en opstellen meerjarenonderhoudsplan
In 2021 is het modelmatige onderzoek wat ten grondslag lag aan de “Kaders vervolgtraject programma-BOR” geactualiseerd. De actualisatie laat zien dat er slechts een gering verschil is tussen de in 2014 geraamde kosten voor GO+V en de actuele raming. Voor de periode 2020-2028 gaat het om 5% hogere kosten. De oorzaken van deze stijging zijn hogere prijzen voor GO en een toename van het areaal. Gelet op de 5% hoger kosten is er nog geen aanleiding om wijzigingen door te voeren in de structurele onttrekking uit de bestemmingsreserve BOR. Voor de korte en middellange termijn is de bestemmingsreserve voldoende gevuld om de benodigde onttrekkingen voor groot onderhoud en vervanging te doen.

Het hiervoor genoemde modelmatige onderzoek geeft niet aan wanneer exact groot onderhoud of vervanging nodig is van een bepaalde weg, brug, verkeersregelinstallatie, boom, speeltoestel, berm e.d. Hiervoor wordt een meerjarenonderhoudsplan (MJOP) openbare ruimte opgesteld, gebaseerd op concrete en recente inspectiegegevens. Een MJOP bevat een onderhoudsplanning op objectniveau voor de komende 5 jaar (met jaarplannen). Dit plan wordt naar verwachting begin 2022 opgeleverd.

Wanneer het MJOP klaar is wordt op basis van het gedetailleerde beeld van de jaarlijkse kosten opnieuw bepaald of er maatregelen nodig zijn om kosten en dekking op de korte en middellange termijn in evenwicht te houden. Ook gelet op de gewenste beeldkwaliteit.

Jaarlijks wordt er een jaarplan GO+V openbare ruimte opgesteld. Dit jaarplan komt nu tot stand op basis van diverse businesscases met voorstellen voor projecten. 

Civieltechnische kunstwerken
De afgelopen 10 jaar is met groot onderhoud en vervanging de kwaliteit van de houten en betonnen bruggen sterk verbeterd. Bij een klein deel van de houten bruggen moet dit de komende jaren nog gebeuren.
Jaarlijks wordt 1/3 deel van de civieltechnische kunstwerken gereinigd. Dit komt enerzijds de beeldkwaliteit ten goede, anderzijds is het belangrijk om kleine gebreken zichtbaar te maken en houtrot te voorkomen.
Elk voorjaar worden alle bruggen, tunnels en steigers geïnspecteerd door de eigen dienst. Elke 5 a 6 jaar doet een extern technisch bureau dit (zoals in 2020). Daar waar nodig wordt direct ingegrepen en overige reparaties worden hetzelfde jaar nog uitgevoerd. Bij civieltechnische kunstwerken is het van groot belang om de kwaliteit jaarlijks door middel van inspecties te monitoren en de technische staat op orde te houden.

Verhardingen
Het areaal is nog op de gewenste beeldkwaliteit te houden. Dit geldt de laatste twee jaar helaas niet voor onkruid op verharding met uitzondering van de centrumgebieden. Als oplossing willen we de beeldkwaliteit in de woon- en groengebieden en de bedrijventerreinen verlagen van een B- naar minimaal een C-niveau. Voornamelijk in het groeiseizoen geeft dit een wat minder net beeld.
De weginspectie 2020 vormt de basis voor het jaarplan voor 2022 met het uit te voeren groot- en klein onderhoud en de vereiste vervangingen.
Naar verwachting wordt er in 2022 net als in 2021 op 6.000 m2 onderhoud gepleegd aan elementenverharding, met name in Houten-noord). Op klein onderhoud aan elementenverharding worden er ca 1.000 koppeluren stratenmakers ingezet.
Wat betreft asfaltverharding worden delen van de Rondweg en de Koppeling opgepakt. Ook is in 2022 (evenals in 2021) een belangrijk project het herstellen van (het rode asfalt van) fietspaden. Er is bij de provincie subsidie aangevraagd voor de aanleg in 2022 van rode fietssuggestiestroken op de Waalseweg (vanaf de kern ’t Waal tot de Blasenburgseweg) en het creëren van goede fietsverbindingen op het kruispunt Binnenweg/Kruisweg.

Verlichting
Op dit moment is er een beperkte maar aanvaardbare achterstand in het onderhoud van de openbare verlichting. Momenteel loopt een nieuw aanbestedingstraject van het onderhoud en vervanging wat in 2022 moet leiden tot een nieuw contract. Het wegwerken van de onderhoudsachterstand in de komende paar jaar is hierbij een aandachtspunt. De insteek van het nieuwe contract is ook dat er binnen 3 jaar overal energiezuinige led-verlichting is.

Groen
Op basis van de rapportage ”Gevolgen Essentaksterfte Houten in beeld” is een vervangingsplan voor zwaar aangetaste essen opgesteld. Zoals ook in 2021 is gebeurd, zullen de essenlanen met een toekomstverwachting van minder dan 5 jaar vervangen worden om een grote kaalslag in de toekomst te voorkomen.
In 2022 wordt uitvoering gegeven aan het in 2021 vast te stellen bomenbeheersplan (met een uitwerking van verschillende beheerstechnische knelpunten).

Kader
De Wet Milieubeheer schrijft voor dat de gemeente over een actueel bestuurlijk vastgesteld Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) beschikt. Houten heeft een breed Water en Rioleringsplan (WRP) waarin is weergegeven hoe de gemeente haar stedelijke watertaken uitvoert. De stedelijke watertaken omvatten het grond-, oppervlakte-, hemel- en afvalwaterbeheer. Voor het bekostigen van de stedelijke watertaken heft de gemeente rioolrecht.

Op grond van de regels van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) zijn er voor de financiële afwikkeling naast een Voorziening Egalisatie tarieven rioolheffing nog twee andere voorzieningen en één reserve nodig.

1. Voor de risicoafdekking in het stedelijke (afval)waterbeheer is de Spaarvoorziening voor
   vervanging en risicoafdekking riolering met een omvang van € 1.250.000 ingesteld. Dit is
   ongeveer 0,7% van de totale waarde van het rioleringsstelsel.
2. Voor waterbodembeheer is de Spaarvoorziening waterbodembeheer (conform BBV art. 44 1d ingesteld waarin gespaard wordt voor de kosten van baggerwerkzaamheden die planmatig om de circa 12 jaar plaatsvinden. De jaarlijkse storting in deze voorziening is vanaf 2020 €196.000.
3. Efficiency en aanbestedingsvoordelen worden afgewikkeld in de Bestemmingsreserve
   efficiency resultaten en aanbestedingsvoordelen. De raad beslist over de inzet van de
   middelen in deze reserve.

De periodieke herziening van het WRP is het moment waarop de raad beslist wat de werkelijke en benodigde stand van de reserves en voorzieningen moet zijn. De raad bepaalt dan ook de hoogte van de rioolheffing voor de nieuwe periode.

Stand van zaken en planning
Het rioleringsstelsel verkeert in een goede staat. Naast het reguliere beheer van het rioleringsstelsel vergt in 2022 vooral het voorkomen van waterschade en overlast door extreme buien en het baggeren van watergangen de nodige aandacht.

De belangrijke projecten in 2022 zijn:

• Vervanging van verschillende gemalen.
• Aanpakken risicolocaties voor wateroverlast in overleg met bewoners en bedrijven (in het kader van de klimaatadaptatie).
• Uitvoering van gemeentelijke projecten om te ontstenen/vergroenen en af te koppelen.
• Stimuleren van het ontstenen en vergroenen van tuinen, het afkoppelen van verharding en de aanleg van groene daken.
• Baggeren van watergangen.

• Samen met de partners van het Netwerk Water en Klimaat werken aan klimaatadaptatie en een doelmatig en duurzaam beheer in de afvalwaterketen.
• Onderzoek naar en mogelijke herijking van de financieringssystematiek van het WRP.

Ontwikkelingen
De komende jaren zal er op basis van een eigen lokaal Klimaatadaptatieplan een toenemende aandacht zijn voor klimaatadaptatie, wat naast het werkterrein waterbeheer ook invloed heeft op andere terreinen zoals nieuwbouw- en reconstructieprojecten.

Elk jaar in september vindt een schouw plaats van de ruim 50 kunstobjecten voor het bepalen van het benodigde klein onderhoud (één of tweejarig) en groot onderhoud.
In 2020 is een beleidsnotitie vastgesteld met daarin de visie, ambitie, categorie-indeling (t.b.v. de jaarlijkse budgetten voor dagelijks en groot onderhoud) en inhoudelijke criteria (kaders) met betrekking tot het aankoop- en collectiebeleid.

Na een inventarisatie van de openbare kunst in de gemeente zal een plan worden opgesteld om – eventueel gefaseerd – planmatig groot onderhoud en vervanging uit te voeren m.b.t. zwaar beschadigde of gestolen kunstwerken.

Belangrijke ontwikkelingen
Het streven is vanaf 2022 een nieuw Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP) in werking te laten treden. Behandeling vindt plaats in december 2021.Het huisvestingsplan geeft inzicht in de visie, het beleid en de knelpunten en oplossingsrichtingen voor de onderwijshuisvestingsproblematiek in het primair, speciaal en voortgezet onderwijs. Zowel het onderwijs als de gemeente zien zich geconfronteerd met op enig moment afnemende leerlingaantallen, verouderde gebouwen alsmede verandering in wetgeving. Aspecten als duurzaamheid, multifunctionaliteit, toegankelijkheid en bereikbaarheid en inclusief onderwijs spelen een belangrijke rol.
Met het oog op de wettelijk vastgelegde gemeentelijke zorgplicht voor onderwijshuisvesting en de noodzaak van een lange termijnvisie zorgt het huisvestingsplan voor:

• een duidelijke visie en een beleidsmatig kader voor huisvesting van onderwijsvoorzieningen in de gemeente Houten;
• zicht op de beschikbare voorzieningen en de omvang van de noodzakelijke huisvestingsvoorzieningen voor onderwijs vanaf 2022.

Het huisvestingsplan besteed aandacht aan:

• de huidige en toekomstige positie van de onderwijsinstellingen (zowel kwalitatief als kwantitatief).
• de knelpunten op korte, middellange en lange termijn.
• de uitgangspunten voor het huisvestings- en accommodatiebeleid.
• een toekomstscenario op basis van inventarisatie, knelpuntenanalyse en beleidsvoorkeuren.
• een toetsingskader voor de beoordeling van investeringsaanvragen voor onderwijs.
• financiële meerjaren-ontwikkeling van de huisvesting.

In het IHP is tevens aandacht voor de meerjarenonderhoudsplanning van de gemeentelijke onderwijsgebouwen van MFA Limes en de locaties van de schoolwoningen Merantihout en Plantagepolder.

Stand van zaken
Het IHP treeft vanaf 2022 in werking.

Planning
Vaststelling december 2021

In 2015 is tot en met 2025 door de raad het meerjarenonderhoudsprogramma (MJOP) voor alle gemeentelijke gebouwen vastgesteld. Daarin is vastgelegd dat de gebouwen op onderhoud conditieniveau 3 worden gehouden. Met de beschikbare financiële middelen kunnen alle gemeentelijke gebouwen op het afgesproken conditieniveau 3 worden gehouden, dit geldt ook voor de jaren hierna. Om dit te bereiken wordt elk jaar het onderhoudsprogramma geactualiseerd en aangepast om deze doelstelling vast te houden. Conditieniveau 3 staat voor schoon, heel en veilig. Dit niveau wordt gehandhaafd zolang er huurders en/of gebruikers in de gebouwen aanwezig zijn. Gemeentelijk vastgoed kent vele verschillende verschijningsvormen, van brandweerposten tot volkstuincomplexen en van kerktorens tot bibliotheek. Het gehele areaal bestaat in 2022 uit een kleine 100 objecten en/of verhuurbare eenheden. Gemeente Houten gaat haar objecten vanaf 2022 onderverdelen in zes domeincategorieën verdeeld naar de aard van het gebruik, zodat in 2022 e.v. nog beter op kwaliteit en sociaal-maatschappelijk rendement gestuurd kan worden. Voor elke gebouwcategorie, met uitzondering van het primair onderwijs, blijft conditieniveau 3 conform NEN2767 uitgangspunt.

       
Gemeentelijk vastgoed onderverdeeld naar categorie

Voor het primair onderwijs verzorgt gemeentelijk vastgoed het klein dagelijks onderhoud zoals is vastgelegd in de wet op het primair onderwijs. De financiële effecten om de overige gebouwen op het gewenste kwaliteitsniveau te behouden zijn in de meerjarenbegroting 2022 opgenomen. In deze begroting staan, behalve het reguliere technisch beheer en onderhoud, ook eenvoudig te realiseren (ver)duurzaamheidsingrepen opgenomen, zoals in gemeentelijke sportaccommodaties en gymzalen. Er is in 2020 kaart gebracht waar het waterverbruik van douchevoorzieningen -zonder aan comfort in te leveren- verlaagd kan worden met behulp elektronische regelingen en waterbesparende douchekoppen. Daar waar mogelijk worden ook lichtschakelaars vervangen voor bewegingssensoren en wordt tl-verlichting omgebouwd en vervangen voor led-verlichting. Voor de vervanging van (gasgestookte) klimaatinstallaties in 2022 wordt uitgegaan van natuurlijke vervangingsmomenten, ofwel einde technische levensduur. Op het moment van vervangen wordt ook gekeken naar de restant levensverwachting van het gebouw. Vervolgens wordt er ook gekeken of aanvullende bouwkunde aanpassingen nodig zijn om het gebouw klimaat- en/of energie neutraal te maken. De bekostiging is onderdeel van het meerjarenonderhoudsprogramma. Op gebouwen, waarvan de gemeente eigenaar is en waarvan bekend is dat de levensverwachting langer is dan 10 jaar, worden -ook in 2022- zoveel mogelijk zonnepanelen geplaatst. Deze aantallen zijn echter afhankelijk van wat de hoofdconstructie kan dragen. Dit is van belang om gelijke tred te houden met het gemeentelijke duurzaamheidsprogramma, het programma Duurzaamheid & Energietransitie.

Belangrijke ontwikkelingen
Ook in 2022 zullen naast het groot en klein onderhoud de gemeentelijke gebouwen verder  worden verduurzaamd. Verder zal gemeentelijk vastgoed door het categoriseren van het areaal in 2022 nog beter in staat zijn om de financieel/sociaal-maatschappelijke prestaties van het vastgoed in kaart te brengen.

Stand van zaken
De gemeentelijke gebouwen verkeren in de afgesproken conditiescore 3, aan deze lijn wordt vastgehouden tot ook na 2022.  

Planning
Het meerjarenonderhoudsprogramma gemeentelijke gebouwen wordt 4e kwartaal 2021 geactualiseerd voor 2022.